Eb-ül İz El Cezeri

22 Ağustos 2010 03:06 / 2888 kez okundu!

 

2009'da TRT 6'da yayınlanması için hazırlanan 'Bilimin aydınlığında Kürtler' adlı belgeselin metin yazarlığını yapan Fehim Işık, daha sonra bu çalışmanın diğer Doğu'lu halkları da kapsayacak şekilde "Bilimin Aydınlığında Yolculuk" adıyla genişletildiğini, ne yazık ki TRT 6 yönetiminin sağlam bir gerekçe göstermeden bu belgeseli sadece sözleşme gereği ilk üç bölümünü yayınladığını ifade etmektedir. Eb-ül İz El Cezeri de bu belgeselde ele alınan konulardan biridir. Diyarbakır yahoo gruptan Mehmet Mercan ve Fehim Işık beylerin bu konu hakkındaki bilgi-alış verişlerinin bu toprakların önemli bir ışığı olduğunu düşündüğümüzden bu köşeye almakta fayda bulduk. İlkin konu hakkında Mehmet Mercan'ın görüşlerini, daha sonra da Fehim Işık hocanın bu belgesel için kaleme aldıkları metni türkçeleştirdiği halini veriyoruz. (Editör)

---------------------------------------------
Değerli Fehim Hocam merhaba. 
Yıllardır, Eb-ül İz El Cezeri konusu benim ilgi alanımın içindedir.
Çok sayıda gazete ve dergide bu konuda yazılar yazdım. Yazıyorum…
Hatırlarsınız;. Bu konuyu bir keç kez grubumuza da sunmuştum.
El Cezeri’nin kitabının çalınmış sayfalarının Türkiye’ye, Diyarbakır’a getirilmesi için Kültür Bakanlığı’nın harekete geçmesi için çağrılar yapıyorum.
Dahası; Büyükşehir Belediyesi’nin öncülüğünde Eb-ül İz’in robotlarının tıpkısının yaptırılarak Diyarbakır’da “Disneyland” benzeri bir minyatür maket şehir oluşturulması için önerilerde bulunuyorum…
Evet yıllardır…
Ne yazık ki, henüz bu konularda kimsenin kılı kıpırdamıyor…
Anlıyorum aslında. Kimsenin umurunda değil Eb-ül İz… Çünkü Cizreli. Çünkü; Diyarbakır’da yaşamış…
Sizin çalışmalarınızın uğradığı KAZA(!)ya da bu gözle bakıyorum.
……..
Biliyorsunuz, Ebül İz’in kitabının çalıntı sayfalarının bir bölümü Paris‘te, bir bölümü Londra’da bir bölümü de New York’ta müzelerde saklı.
Yakın yıllarda bu sayfalardan bazıları Paris’te sergilendi. Bu yıl da bu sayfalardan esinlenerek oluşturulmuş maketler Ocak ayında Londra’da sergilendi. Bu sergi şimdilerde İstanbul’da…
Başbakan Recep Tayyip Bey Londra’da bu sergiyi görmüş, çok beğenmiş. İstanbul’a da getirilmesini sağlamış.
Oysa, elimizdeki Eb-ül İz’in çizimleri pek ala burada da maketlere dönüştürülüp sergilenebilirdi. Ve bu sergi diyar diyar gezdirilebilirdi…
Eeeee, ne demişler; “Ol mahiler ki derya içredir, deryayı bilmezler…” misali.
Bu vesile ile, selam ve saygılarımı sunuyorum değerli hocam… 

20.08.2010
Mehmet Mercan
-----------------------------
Eb'ul Îz:

Eyübiler döneminde Kürtler medreselerinde eğitimlerini tamamen kendi öznelliklerine uygun sürdürememişler. Daha da ötesi medreselerin yönetiminde bağımsız davranamamışlar. Kürtlerin medreselerin yönetiminde bağımsız davranmaları daha çok Eyübiler döneminden sonra açılan medreselerde görülür. Her ne kadar Kürtler Eyübiler döneminde medreselerde bağımsız davranmasalar da bugün bile Eyübiler döneminden günümüze ulaşmış Kürt alimlerinin eserlerine rastlıyoruz. Eyübiler döneminde özellikle Cizre medreselerinde İsmail Eb’ul Îz el Cezeri gibi alimler yetişmiş ki bu bilim adamı astronomi ve cebir alanındaki çalışmalarının yanı sıra ilk robotu yapan alim olarak da bilinir.

Eb’ul Îz el Cezeri 1136 yılında Cizre’de doğımuş. Mezarı halen Cizre’dedir. O İskenderiye mühendisleri ile Beni Musa’nın izinden yürüyerek robot, ya da bazı bilim adamlarının verdiği anlamla otomatik makine olarak değerlendirilebilecek bir çok aletin yapımına imzasını atmış.

Eb’ul Îz el Cezeri hakkında bildiklerimizin önemli bir bölümü, onun kitabındaki anlatımlarına dayanıyor. Bu kitapta yazılanların dışında Eb’ul Îz el Cezeri hakkında farklı bilgi kaynaklarına bugün pek rastlayamıyoruz.

Eb’ul Îz el Cezeri, Artuklu hükümdarı Sultun Sukman’ın isteği üzerine “el-Camî Beyne’l Ilim we’l Amelî’n Nâfîfî Sin‘ati’l Hiyel” adlı otomatik makinelerin yapımında kullanılacak bazı bilgiler ile pratik uygulumalar kitabını kaleme alıyor. 12. yüzyılın önemli eserlerinden sayılan bu kitap bugün birçok dile de çevrilmiş.

Eb’ul Îz el Cezeri’nin çalışmaları bir yönüyle İslam alimlerinin bilim dünyasına katkılarına ışık tutarken diğer yanıyla da Kürtlerin bilimsel alanda yaptıklarını anlamamıza önemli katkılar sunuyor.

Eb’ul Îz el Cezeri kitabı yazış gerekçesini önsözde şöyle açıklıyor:

“Birgün Sultanın huzurundaydım. Bana emrettiklerini yapmış, ona gösteriyordum. Düşündüklerimi Sultan da düşünmüş olacak ki, bana anlattı: ‘İnanılmaz derecede güzel otomatik makineler yapmışsın. Benim için icat ettiğin bu makinelerin yitip gitmesini istemiyorum. Bu çalışmalarını bir araya getir ve resimleriyle birlikte bir kitapta topla.’ Bana sunduğu modeli kabul ederek çalışmalara başladım. Bilimin bana verdiği güçle de kitabı tamamladım.”

Eb’ul Îz el Cezeri’nin üretimi ile medreselerdeki bilimsel çalışmalar yeni bir döneme geçiş yaptı.

Fehim Işık

 

Bu yazıyı Facebook'ta paylaşabilirsiniz:
       Facebook'ta Paylaş       
Yorumlar
Uyarı

Yorum yazabilmek için üye olmalı ve oturum açmalısınız.

Eğer sitemize üye değilseniz buraya tıklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eğer üye iseniz oturum açmak için buraya tıklayın.

Editör
Konuk Defteri
Üye İstatistikleri
Son Üye Nihat
Toplam 383 Üye
Son Fotoğraf
yeşilova Abdal Mezrası Köyü - Kasım Demir (köy sakini) BURSA ERCİŞLİLER DERNEĞİNİN ANKARA GECESİ ZİYARETİ sivas- i.tunç harika1 Ruhi Konak - Urart Galery Cafe Halil Emrah Macit
Finans
Alış Satış
EUR YTL YTL
USD YTL YTL
Spiritüalist