Van'daki Ermeni Kiliseleri onarılacak

Van ValiliÄŸince hazırlanan proje kapsamında, Van Gölü'ndeki Çarpanak Adası ile Yukarıbakraçlı köyünde bulunan Ermeni kiliseleri restore edilecek.
Vali Yardımcısı Halil Berk, Van Gölü baÅŸta olmak üzere kültür ve turizm deÄŸerleriyle hem yerli hem de yabancı turistlerin gözdesi olan kentte turizm potansiyelini artırmak amacıyla sürekli kaynak arayışında olduklarını söyledi.

Akdamar Adası'ndaki Ermeni Kilisesi'nin anıt müzeye dönüÅŸtürü lmesinin ardından geçen yıl HoÅŸap ve Van kaleleri ile HüsrevpaÅŸa ve Kayaçelebi camilerinde de tadilat yapıldığını anımsatan Vali Yardımcısı Berk, bu yıl da Çarpanak Adası ile Yukarıbakraçlı köyündeki kiliselerin restore edileceÄŸini ifade etti.
Berk, kiliselerin Van'ın turizm potansiyeli açısından önemli olduÄŸuna dikkati çekerek, kiliselerin restorasyonuyla ilgili projenin hazırlanması amacıyla aralık ayında lazerle fotogrametrik rölevelerinin yapıldığını ifade etti.

Proje çalışmalarının tamamlanma aÅŸamasında olduÄŸunu bildiren Berk, ÅŸunları kaydetti:
"Van Gölü dediÄŸimizde ilk akla gelen Akdamar Adası oluyor. Ancak Van Gölü'nde Akdamar Adası'yla birlikte 4 ada var, her bir adada kilise bulunmaktadır. Bunlardan sadece Akdamar Kilisesi restore edildi. Hazırladığımız projeyle bu yıl Çarpanak Adası ve Yukarıbakraçlı köyündeki kiliselerde de restorasyon çalışması yapılacak. Çarpanak Kilisesi ile Yedi Kilise olarak bilinen yapılar ÅŸu anki haliyle bile turistlerin ziyaret ettiÄŸi yerler. Projenin tamamlanmasının ardından restorasyon çalışmasına baÅŸlanması için nisan ayında ihale yapılacak."

Restorasyon çalışmalarıyla yerli ve yabancı turistlerin dikkatini kente çekmeye çalıştıklarını kaydeden Berk, ÅŸöyle konuÅŸtu:
"Akdamar Kilisesi'nde olduÄŸu gibi buralarda da restorasyonun tamamlanmasından sonra açılış programı gerçekleÅŸtireceÄŸiz. Akdamar Adası'nın açılışına bizim Kültür ve Turizm Bakanımız ile Ermenistan'ın ilgili bakan yardımcısı gelmiÅŸti. Yine aynı paralelde açılış gerçekleÅŸtirilebilir. Buraya ulusal ve uluslararası boyutta dikkati çekmek istiyoruz. Açılıştan ne kadar çok kiÅŸi haberdar olursa önümüzdeki yıllarda Van'a o kadar fazla turist gelir."

Yukarıbakraçlı köyünde, Erek Dağı'nın eteklerinde kurulan kilise, Warak Wank Manastırı olarak adlandırılan ve çeÅŸitli zamanlarda birbirine eklenen 7 ayrı kiliseden oluÅŸmaktadır. Kiliselerin en eskisi 8. yüzyılda inÅŸa edilen St. Sophia Kilisesi'dir.

Van Gölü'ndeki Çarpanak Adası'nda bulunan, 6. yüzyılda yaptırılan kilisenin 1462'de yenilendiÄŸi, 1730'daki depremde zarar görmesi üzerine 1712-1720 yıllarında onarıldığı bilinmektedir. AA

YORUM: Yapılan iÅŸ çok önemli. Yöremizi dar kafalı, sabit fikirli köylüler gibi görünmekten kurtaracak önemli bir proje bu. Ancak merak edilen konu, sıranın ne zaman ErciÅŸ'e geleceÄŸidir? Acaba kimse SalmanaÄŸa'daki muhteÅŸem Ermeni Kilisesi'nin farkında mı deÄŸil? Dıştan kötü görünen ama içindeki harika mimari dokusunu hala yaÅŸatan bu yapı daha ne zamana kadar dayanabilir? Kilisenin tavanındaki köÅŸe kısımların, birbiri üstüne bindirilmiÅŸ taÅŸlarla oluÅŸturulduÄŸu, bugün bile ayakta duran saÄŸlam bir anıt oluÅŸturulduÄŸu nasıl gözden kaçar?

Yöreye gelmiÅŸ bir Alman arkeoloÄŸun hayranlığını uyandırdığını görünce; 2004 yılında genç bir köylünün traktörle çekip koparmaya çalıştığı, Urartu çivi yazılarıyla kaplı o siyah taşın esrarını kim çözecek? Neden güneÅŸin doÄŸduÄŸu yöne yerleÅŸtirilmiÅŸ? GüneÅŸe tapanlarla bu kilisenin bağı var mı? Sonradan Ermeni Kilisesi'ne dönüÅŸtürülmüÅŸ olduÄŸu belli olan yapının dış kısmına eklenmiÅŸ Ermenice yazıların anlamı ne? Ermeniler sonrasında kilisenin öyküsü nasıl geliÅŸti?

Bütün bunlar araÅŸtırılmayı bekliyor. Ancak özellikle bu kilisenin süratle korunma altına alınması gerekli. Bu yapıya ErciÅŸliler neden sahip çıkmalı?

1. Çünkü Göl çocukları, yörelerindeki tüm kültürel mirasa sahip çıkma bilincini geliÅŸtiriyorlar. Bir kültüre ait olana sahip çıkıp, diÄŸerlerini tahrip etmek ya da edilmesine göz yummak dönemi artık kapanmıştır. 

2. Bu yapı ErciÅŸ tarihinin tanıklarındandır, yok olmasına izin verilemez. Ali Yar kümbeti ne kadar önemliyse, bu kilise de o kadar önemli olarak görülmelidir. 

3. Yörenin turist ihtiyacı açıktır. Gelen turist otobüslerinin ErciÅŸ'i pas geçmesini önlemenin köÅŸe taÅŸlarından birisi de bu kilisedir. DiÄŸerleri de Çelebibağı Mezarlığı, KarataÅŸlar'daki Urartu yazılı kayalar, Zırnaki Tepe'deki Urartu kent kalıntısı, Ali Yar Kümbeti, Heyderbey Ziyareti, Ä°nci Kefalı izleme noktası olabilir. 

4. Mesele basit biçimde bir Hıristiyan yapısına sahip çıkma olarak ele alınamaz. Yeni dönemde ErciÅŸli nedir, nasıl olmalıdır, sorularına yanıt oluÅŸturacak tipik bir örnektir bu kilise. Bir müslümanın bu yapıya sahip çıkması, Göl diyarında müthiÅŸ bir kültür ve bilinç sıçraması getirecektir. Türkiye dışındaki kimi Osmanlı mirası eserlerine iki türlü yaklaşım vardır; birincisi ilgisizlik, tahrip etme ve tahrip olmasına göz yumma biçimindedir... DiÄŸeri ise koruma, kollama ve ve gelecek kuÅŸaklara bir miras olarak aktarma... Biz örneÄŸin Yunanistan'da, Macaristan'da hangisinin olmasını istiyorsak, SalmanaÄŸa'da da aynısını uygulamalıyız.

ErciÅŸlilere, yörenin belediyelerine ve ilgili diÄŸer kurumlarına çaÄŸrımızdır, bu kiliseye ve Urartu kayalarına gereken ilgiyi artık gösterelim. ErciÅŸ bu olgunluÄŸa gelmiÅŸtir. 

nuhungemisi

Arkadaşına Gönder Yazdır